Aristotel / Ἀριστοτέλης

Aristotel (384-322. g.p.n.e.) se rodio u Stagiri, gradiću nadomak Soluna, ali je slavu stekao u Atini. Za razliku od Platona, njegova glavna dela nisu dijalozi, već rasprave u kojima je navodio mišljenja prethodnih filozofa, kritikovao ih, postavljao filozofska pitanja i odgovorao na njih, nudeći svoja rešenja. Dok je Platon bio živ, Aristotel je bio član Akademije, a kasnije je (335. god. p.n.e.) osnovao vlastitu filozofsku školu - Likej.

Sledbenici Aristotela su se nazivali i peripatetičari jer se škola nalazila u natkrivenom šetalistu. Bio je učitelj Aleksandra Makedonskog.
Aristotelova dela kasnije su dobila nazive po temama kojima se bavi u njima. To su praktično sve teme kojima se filozofija bavi. Naslovi tih knjiga su: Fizika, Metafizika, Organon (Logika), Nikomahova etika, O duši, Politika i dr.

Kada je Platon okrenuo filozofiju od vidljivog ka idealnom svetu, profitirala je logika, odnosno razmatranje odnosa i uspostavljanje reda među idejama, reda koji ustanovljavamo bez obzira na čula, kako kaže Platon. Aristotel je primetio da ovoj novoj disciplini treba posebno obratiti pažnju, tako da je on prvi podrobno obradio zakone logike.

Aristotel je primetio da je teško definisati neke pojmove. To je objasnio time da se radi o najopštijim pojmovima kojima je teško naći opštiji pojam potreban za definiciju. Jer, definicija treba da se sastoji od rodnog (opštijeg) pojma i vrsne razlike, koja utvrđuje po čemu se određena stvar razlikuje od drugih u svom rodu, po čemu je ona posebna vrsta. Ove najopštije pojmove nazvao je kategorije. Aristotel navodi deset kategorija: supstanciju, kvantitet, kvalitet, vreme, mesto, položaj, posedovanje, odnos, i delanje i trpljenje. Supstancija je svaka prirodna stvar koja ima materijalni supstrat i pojmljivu suštinu, jedino Bog je supstancija bez materijalnog supstrata.

Aristotel se prvi bavio oblicima zaključivanja. Najpoznatiji je oblik silogizma. Silogizam je zaključivanje iz dve premise koje ima tu osobinu da zaključak mora biti istinit ako su istinite premise. Primer jednostavnog silogizma je: Svi Grci su plavi. Sokrat je Grk = Sokrat je plav.

U knjigama o fizici, etici i metafizici, Aristotel se primenjuje svoja logička znanja, trudeći se da sve što je tema rasprave dobije pravilnu definiciju. Iako na Rafaelovoj slici Atinska škola Platon pokazuje na gore, a Aristotel na dole, ove njihove gestove treba pre shvatiti kao raspravu o tome kako nastaviti Platonov program, nego kao potpuno suprostavljanje i okrenutost Aristotela vidljivom svetu. Aristotel zapravo sledi Platona u osnovnoj ideji da je razlog stvari u svrhama radi kojih one postoje - jedino što se Aristotel više interesuje za to kako se te svrhe ostvaruju ili se mogu ostvariti. On se osim svrha interesuje i za sredstva koja koriste ili mogu koristiti priroda ili ljudi, a da bi saznali ova sredstva zaista se moramo okrenuti i iskustvu, odnosno, vidljivom svetu.

Aristotel - Kritika teorije Ideja i teorija uzroka
Povodom Platonove teorije Ideja Aristotel se jednom ovako izrazio: "Drag mi je Platon, ali mi je istina draža".
Aristotel se nije slagao sa Platonom da postoji nevidljivi svet Ideja paralelan sa vidljivim svetom, ali je smatrao da svaka stvar poseduje pojmljivu suštinu, koja joj je zajednička sa drugim stvarima njene vrste.

Ove pojmljive suštine postoje samo u vidljivim stvarima, a ne odvojeno od njih, kako je govorio Platon.

I Aristotel je smatrao da "slično saznaje slično". Mi možemo da saznamo te pojmljive suštine zato jer imamo misli i pojmove. Kao što  je naš život i postojanje određen tim pojmovima, tako i suštine u drugim bićima predstavljaju unutrašnji delatni princip, koji ih oblikuje i određuje njihov razvoj.

Ali naši pojmovi ne bi mogli da utiču na naš život (nas same), ako neki od njih ne bi govorili šta treba da radimo ili šta su naši ciljevi i svrhe. Tu funkciju u bićima bez razuma vrši ta suština, njome je odlučeno radi koje svrhe postoji neka stvar. Odnosno, šta će se sa njom desiti i radi čega je ona neophodna. Svako biće koje koje poseduje tu suštinu je jedna supstancija.

Svaka supstancija je određena pomoću četiri uzroka ili "krivca" za njenu prirodu:

1.) njene materije (materiji odgovara pitanje: od čega je nešto?; materija je određena i kao izvor mogućnosti da nešto nastane)

2.) njenog delatnog "oblika" (pojmljiva sustina, o kojoj smo malopre govorili)

3.) pokretačkog uzroka i

4.) svrhe radi koje postoji.

Ponekad ista stvar, npr. duša kod živih bića, u sebi sažima poslednja tri uzroka - ona je i "oblik" bića i njegov pokretački uzrok i sadrži njegovu svrhu.

Ponekad, ta svrha je istovremeno svestan cilj života (npr. da se stekne mudrost), a ponekad ono što će se desiti nije predmet volje - odrašćemo, na primer, nezavisno od naše volje.

U nekom poretku uzroka, svrha je odlučujuci uzrok po Aristotelu.

Taj uzrok je "ontološki primaran". To znači da svrha određuje kakva će neka stvar biti, a poredak svrha je nešto što je ugrađeno u same stvari (prirodu).

Kao i Platon, Aristotel je smatrao da se svrhe  koje postoje u prirodi nalaze u poretku, u kome viša i sveobuhvatnija svrha određuje šta će biti svrha pojedinačnih stvari. Tu sveobuhvatnu svrhu, Aristotel podrazumeva kada govori o Bogu.

Aristotel je smatrao da je Bog nepokretni pokretač, koji određuje i oživljuje svet. "Nepokretni" - zato jer ne pripada fizičkom svetu, već više idealnom svetu. U njemu nema neostvarenih mogućnosti, i on je večan čist čin (delatnost) i to delatnost mišljenja koja se smatra najprimerenijom Bogu (Bog = "mišljenje mišljenja"). Analogno tome, duša je "nepokretni pokretač" tela kod živih bića.

Svojom prirodom Bog određuje sveobuhvatnu svrhu svih stvari - da teže da postanu slične njemu, a to znači manje izložene propadanju i sa više svojih ostvarenih mogućnosti. Tako je svrha čoveka da razvije svoju moć mišljenja, a svrha tela i rada da mu pribavi sredstva za to, svrha biljaka je da nastave svoju vrstu i pomognu u održavanju drugih vrsta, itd. Čak i nebeska tela i nežive stvari imaju svrhu (ovde to znači naprosto zakon kome se podvrgavaju) - da kruže po pravilnim putanjama ili da teže da zauzmu mesto koje im pripada u poretku sveta.

Aristotelova vizija "prirode" bila je merodavna za mnogo vekova posle njega. Moderna nauka je, zajedno sa modernom filozofijom, kroz 16. i 17. vek morala da se izbori upravo sa nekritičkim poštovanjem Aristotela.

Heraklit / Ηρακλειτος

Heraklit (oko 544-488 g.p.n.e.) je stvorio upečatljivu filozofiju koja je oduvek bila izazov za tumače. Izražavao se u metaforama tako da je zbog toga dobio nadimak "mračni". Rođen je u Efesu u porodici osnivača grada, ali je politiku i upravljačke poslove prepustio mlađem bratu. Bio je jakog karaktera koji nije podnosio mane ljudi svoga vremena. Zato je izabrao da kritikuje njihove običaje i religiju.
Heraklitova slika sveta je kompleksna. U njoj se bore i različite sile i različiti filozofski principi. Za Heraklita je osnovni element bila vatra. Osim toga, smatrao je da svet predstavlja poprište stalne borbe suprotnih sila toplog i hladnog, suvog i vlažnog, svetla i mraka.

Svijet se stalno menja, i zato, ako tražimo ono što je ipak stalno i što je počelo prirode ne treba da gledamo u pravcu materija koje su promenljive, nego u pravcu pravila po kojima se ta promena dešava. Promena kosmosa nije haotična, već se odigrava u okviru istih zakona prirode.

Heraklit zakone prirode naziva i logosom prirode pretpostavljajući da ovi zakoni svedoče o razumu koji upravlja prirodom kao njen deo. "Logos" je grčka reč čije je osnovno značenje "govor, jezik", ali koja kroz upotrebu filozofa dobija i druga značenja. Njome se označava sve što ulazi u proces saznavanja i razumevanja prirode. O razumu koji upravlja prirodom govori se kao o logosu, ali se govori i da naša duša sluša i poseduje logos onda kada razumeva prirodu. Razumevanje prirode nikad nije lako. U tom smislu Heraklit kaže: "Priroda voli da se skriva". Ali, razumevanje je ipak moguće.
U jednom važnom fragmentu Heraklit kaže da je logos jedan za sve ljude, ali da oni uprkos tome žive kao da postoji poseban logos za svakog od njih.

 Heraklit je sa jedne strane poznat po ideji o stalnoj promeni, a sa druge, on otkriva polje logosa ili zakona prirode i duše koje kasnije istražuje cela filozofija.

U logosu su skrivene i pouke o razumnom načinu života. Međutim, Heraklit nije mislio da su te pouke poznate i poštovane od strane većine ljudi. Bio je ljut na ljude svoga vremena, pa čak i na druge filozofe i Homera i Hesioda i u stalnom sukobu sa njima. Heraklit kaže:

"Mnogoznanje ne uči pameti, inače bi naučilo Hesioda i Pitagoru, Ksenofana i Hekateja", ili 

"Većina je osrednjih, malo je onih koji vrede"

U Grčkoj se često dešavalo da se najbolji pojedinci proteruju ili osuđuju samo iz razloga što se ističu i izazivaju zavist drugih. Kada su tako Efežani proterali Heraklitovog prijatelja Hermodora, Heraklit se po legendi toliko naljutio da je rekao da bi svi trebalo da se obese i prepuste upravu deci, a sam je otišao iz grada.

_За Хераклита је кретање стварност, а стабилност илузија. Једна од његових изрека која описује непрестану промену гласи „не можеш два пута ући у исту реку." За Хераклита све је у „току“, све тече, што је сажето у познатој изреци „Панта Реи“ који се њему приписује:

Παντα ρει και ουδεν μενει

Све тече, све се креће

Logicki pozitivizam

Logički pozitivizam
Ideje slične Kontovim u dvadesetom veku zastupa grupa savremenih filozofa (Moric Šlik (1882-1936), Rudolf Karnap (1891-1970), rani Ludvig Vitgenštajn (1889-1951) i drugi). Bliski ovom krugu bili su i engleski filozofi Bertrand Rasel (1872-1970) i Džordž Edvard Mur (1873-1958).

Oni takođe smatraju da je jedino legitimno znanje empirijska nauka, ali u žaru protivljenja metafizici tvrde i više: da su stavovi filozofije (metafizike), etike i estetike besmisleni (da ne pružaju nikakvo pozitivno saznanje) i da su naučni stavovi, za razliku od metafizičkih, dokazivi (potvrđeni) u stepenu koji ne dopušta nikakvu sumnju, da se dakle mogu nazvati istinitim u potpunom i konačnom značenju.

Ova kritika se očigledno zasniva na posebnom pojmu "smisla", koji se svodi na informaciju o nekim opažljivim činjenicama ili stanjima stvari. Naš intuitivan pojam smisla je znatno širi, tako da su ovakve tvrdnje logičkih pozitivista pokrenule jedan novi način filozofiranja - filozofiju jezika - čiji je cilj da pruži potpuniju teoriju značenja ili smisla.

Tvrdnju o potpunoj potvrđenosti naučnih iskaza ubrzo su napustili i sami filozofi logičkog pozitivizma. Ipak, na kritici ovog njihovog shvatanja izgradile su se neke kasnije ugledne filozofije kao što je npr. filozofija Karla Popera.

Pozitivizam

Pozitivizam je pravac koji je osnovao francuski filozof Ogist Kont (1798-1857). Kont je smatrao da je filozofija kakvu su poznavali prethodni vekovi, bila pokušaj da se bez pouzdane naučne metode daju odgovori na pitanja o čoveku i svetu. Jedina ispravna metoda po Kontu je metoda empirijske nauke, u kojoj mogu da postoje samo empirijski proverive tvrdnje o realnosti.

Na taj način pozitivizam nastavlja sa odbacivanjem metafizike i odbacivanjem mogućnosti da u svom razumu, preko ideja o bogu i večnim istinama, imamo prečicu pomoću koje možemo doći do saznanja sveta.

Kont je napisao knjigu "Kurs pozitivne filozofije". Već iz naslova ove knjige se vidi novi ton u filozofiji koji ukazuje na to da se pitanja kojima se bavila filozofija mogu rešiti na jednostavan način, jednim kratkim kursom koji će proglasiti da od sada za pravo saznanje treba smatrati empirijsku nauku, a da dosadašnji način mišljenja treba smatrati za nešto što je čovečanstvo preraslo i što spada u njegovo detinjstvo i mladost.
Kont je smatrao da mišljenje kroz istoriju (ali, i kroz život individue) prirodno prolazi kroz tri stadijuma:

1. Teološki - u kome prirodne pojave objašnjavamo natprirodnim silama kojima pripisujemo ljudske osobine i pretvaramo ih u božanstva

2. Metafizički - u kome ove sile postaju apstraktni pojmovi koji nam služe da opišemo pretpostavljenu i logičnu strukturu sveta, i

3. Pozitivni - U kome odustajemo od ovakvih subjektivnih upisivanja u stvarnost i prihvatamo da do istine možemo doći samo sistematskim ispitivanjem iskustva kroz naučna posmatranja i eksperimente.

Pošto filozofija odustaje od metafizičkog saznanja, ona sada treba da se ograniči na pomoć naučnom razvitku. Ona treba da razjašnjava pojmove nauke, sistematizuje njene rezultate, da razrađuje pravila naučne metode i da pruži kriterijum po kome naučno saznanje možemo odvojiti od metafizičkih pokušaja. Pozitivisti smatraju da su mnogi problemi filozofije prividni problemi: na njih nije moguće odgovoriti sa bilo kakvom pouzdanošću i treba napustiti njihovo rešavanje.

Maks Veber (Maximilian Carl Emil Weber)

Maks Veber (nem. Maximilian Carl Emil Weber; Erfurt, 21. april 1864 — Minhen, 14. jun 1920) je bio nemački pravnik, ekonomista, istoričar, sociolog i političar, koji je značajno uticao na socijalnu teoriju i istraživanja, a posebno na sociologiju kao zasebnu disciplinu. Njegova najveća dela se bave racionalizacijom i birokratizacijom u vreme ekspanzije kapitalizma i širenja modernosti. Veber je, zajedno sa svojim kolegom Georgom Zimelom, jedna od ključnih figura zaslužnih za uspostavljanje metodološkog antipozitivizma, koji sociologiju posmatra kao neempiricističko polje istraživanja u kojem društveno delanje treba proučavati interpretativnim metodama zasnovanim na razumevanju značenja i svrhe koju pojedinac pridaje svom delanju. Maksa Vebera obično navode, zajedno sa Emilom Dirkemom i Karlom Marksom, kao jednog od tri glavna utemeljivača moderne društvene nauke i opisuju ga kao najznačajnijeg klasičnog mislioca u društvenim naukama. Smatraju ga još i utemeljivačem teorije birokratske organizacije, koja predstavlja preteču savremenih teorija društvene organizacije.

Rođen je 1864. u Erfurtu u Tiringiji, Nemačka kao najstariji od sedmoro dece bogatoga službenika. Majka mu je delomično poticala od francuskih hugenota i držala se strogih moralnih apsolutističkih ideja. Otac mu je bio član nacionalne liberalne strane, a njihova kuća ugošćavala je mnoge istaknute javne ličnosti, političare i naučnike. Maks Veber je rastao u intelektualnoj atmosferi. Krajem 1876. sa samo 13 godina napisao je dva istorijska eseja. U školi mu je bilo dosadno, pa kriomice čitao Getea. Pre univerziteta pročitao je mnoga klasična dela. Studije prava na Univerzitetu u Hajdelbergu upisao je 1882. Nakon jednogodišnje vojne obaveze preselio se na Univerzitet u Berlinu. Pored studija paralelno je počeo da radi kao mladi advokat. Državni pravni ispit položio je 1886. Nastavio je sa postdiplomskim studijima prava i istorije. Doktorat je obranio 1889.

Veber je najpoznatiji po tezi iz ekonomske sociologije koju je obrazložio u svojoj knjizi Protestantska etika i duh kapitalizma. U toj studiji Veber tvrdi da je asketski protestantizam, posebno na Zapadu, bio jedan od glavnih „izbornih afiniteta“ povezanih sa usponom kapitalizma, birokratijom i racionalno-pravnom državom-nacijom. Iznoseći argumente protiv Marksove prenaglašene materijalističke interpretacije razvoja kapitalizma, on je naprotiv naglašavao kulturne uticaje koji su ukorenjeni u religiji. Protestantska etika je najranije delo koje pripada Veberovom širem poduhvatu na polju sociologije religije: nastavio je da ispituje religije Kine i Indije i drevni judaizam, sa posebnim osvrtom na očiglednu nerazvijenost kapitalizma u tim društvima, kao i na različite vidove društvene stratifikacije.

U drugom značajnijem delu, Politika kao poziv, Veber je definisao državu kao entitet koji ima „monopol na legitimnu upotrebu nasilja“. Njegova analiza birokratije u delu Privreda i društvo je i danas ključna za proučavanje organizacija. Veber je bio prvi koji je prepoznao da postoji nekoliko različitih aspekta vlasti, koje je on podelio na harizmatski, tradicionalni i racionalni. Njegova analiza birokratije naglašava da se moderne državne institucije zasnivaju na jednoj vrsti racionalno-pravne vlasti. Veberov doprinos razumevanju racionalizacije i sekularizacije u modernom zapadnom društvu (tzv. „Veberova teza“) doveo je do razvoja kritičke teorije, naročito u radu kasnijih mislilaca kao što je Jirgen Habermas.

.......

-Nihil homine est miserius aut superbus- Nista nije tako bijedno ni tako uzviseno kao covjek.
-Oderint, dum metuant- Neka me i mrze, samo da me se i boje.
-Optimus orator est qui minimis verbis plurimum dicit- Najbolji je govornik onaj, koji sa najmanje rijeci najvise kaze.
-Per aspera ad astra- Preko trnja do zvezda.
-Qui audet adipiscitur- Ko se usudi, pobijedi.
-Quidquid agis, prudenter agas et respice finem- Sve sto radis, radi pazljivo i misli na kraj.
-Repetitio est mater studiorum- Ponavljanje je majka ucenja.

-Errando discimus- Grijeseci ucimo.
-Errare humanum est- Grijesiti je ljudski
-Festina lente- Pozuri polako
-Guta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo- Kap busi kamen, ne snagom vec cestim kapanjem.
-Hoc facias homini, quod cupis esse tibi- Ne cini drugome sto ne zelis da se tebi cini.

-Non quia difficilia sunt non audemus, sed quia non audemus difficilia sunt- Nije da se ne usudjujemo jer je tesko, vec je tesko jer se ne usudjujemo.
-Non omnia possumus omnes- Ne mozemo svi sve.
-Nulla dies sine linea- Nijedan dan bez poteza.
-Nulla lingua tam difficilis est quin disci possit- Nijedan jezik nije tako tezak da se ne bi mogao nauciti.


..........................................................................................................................



_Tesko je boriti se s' pozudom, jer sto ona hoce, kupuje na stetu duse.
_Koliko god pametno govorio, uvek neku glupost kazes.
_Cini samo ono u sto cvrsto vjerujes, sve ostalo je gubljenje energije.
_Samoca je lijepa stvar ako covjek sam sa sobom zivi u miru i ako se bavi necim odredjenim.
_Zivim u maloj kuci ali njeni prozori gledaju na ogromni svet.
_Zivot je tanjir govana koje treba iskusiti.
_Ljudi su izmislili mnoge nacine da im vreme (zivot) brze prodje, a nijedan da ga zaustave.
_Svi smo mi u blatu zivota samo sto neki od nas gledaju u zvezde.
_Moj zivot su moje greske.
_Sto je vise covjek okusio gorcine u zivotu vise cezne za slatkim.
_Ako zelis prestati piti, posmatraj pijanca dok si trijezan.
_I lijepi cvjetovi su lijepi samo neko vrijeme.
_Ko trazi istinu mora je znati podnijeti.
_Covjek koji moze pobijediti druge-jak je; covjek koji moze pobijediti sebe-svemocan je.



To be continued... 

Hegel (II dio)- Citati

“Nemoj biti spavalica nego uvijek budan! Jer ako si spavalica, onda si slijep i nijem. A ako si budan onda vidiš sve i svemu kažes što je. A to je um i vladavina svijetom.”

“Čovjek mora da zna da se smrt s njim ne šali.”

“Čovjek je uvijek sam.”

“Prijateljstvo može postojati samo među onima koji su po moći jednaki.”

“Poznavati svoje granice znači umjeti žrtvovati se.”

“Prirodno pravo je sloboda, a dalje određenje istog je jednakost pred zakonom.”

“Pred čovjeka se zaista postavljaju ogromni zadaci.”

“Prava je budala čovjek kome traže njegovo iskreno mišljenje, i on im ga daje.”

“Bolje je boriti se i gubiti bitku nego nikada se ne izboriti.”

“Poslušnost je početak svake mudrosti.”

“Filozofija je po svojoj prirodi nešto ezoterično, pa sama po sebi niti je privlačna za svjetinu niti je sposobna da se pravi za nju; ona je samo time filozofija što je upravo protivstavljena razumu, pod čim se podrazumijeva prostorna i vremenska ograničenost jednog pokoljenja ljudi; u odnosu na razum, svijet filozofije je po sebi i za sebe obrnuti svijet.”

“Hrabrost koja se bori bolja je od slabosti koja traje”.

“Istorija ima tendenciju da se ponavlja: prvi puta kao tragedija, drugi puta kao farsa.”

“Istorija Svijeta je sudnica.”

“Ko razborito gleda svijet, toga i svijet gleda razborito.”

“Ljude mogu nasmijati najprostije i najbljutavije stvari, ali isto tako oni se često smiju i onome što je najvažnije i najdublje, samo ako se na njemu pokaže neka sasvim beznačajna strana koja stoji u proturječnosti s njihovim navikama i svakodnevnim shvaćanjima.”

Hegel

GEORG VILHELM FRIDRIH HEGEL
(1770-1831)
"Sve što je umno jeste stvarno, i sve što je stvarno, umno je"

Hegel je bio filozof zastrašujuće, monumentalne ambicije. Njegova filozofija nastoji da ugradi u sebe sve prethodne filozofije. U Hegelovoj filozofiji nema prostora za Boga koji bi bio s one strane univerzuma. Georg Vilhelm Fridrih Hegel rodio se 27.08.1770. u Šturgartu. Hegelov otac Georg Ludvig je bio niži državni službenik na dvoru vinterbeškog vojvodstva. Hegel je bio najstariji od sve dece. Njegov mlađi brat Georg Ludvig postao je oficir i učestvovao u Napoleonovom pohodu na Rusiju. Majka mu je umrla kada mu je bilo 11 godina. Hegel je bio veoma vezan za svoju sestru Kristinu. Kristina je osećala snažnu privlačnost brata. Nakon Hegelovog venčanja (u njegovoj 40 godini) Kristinu je obuzelo nešto što će Hegel kasnije nazvati histerijom. Godine 1820 smeštena je u duševnu bolnicu, ali odmah je naredne godine puštena. Tri meseca nakon bratovljeve smrti Kristina je izašla u šetnju i utopila se. 1779 umire njegov otac i ostavlja mu skromno nasledstvo. Januara 1801 Hegel odlazi u Jenu gde na univerzitetu drži predavanje za koja nije primao platu. Uzor čitave Hegelove generacije je bio Gete. Čak je zabeleženo pismo koje je Hegel pisao Geteu iz Berlina: ’’Mojoj unutrašnjoj prirodi da li ste hranu i snagu da odoli apstrakciji i da pomoću vaših slika odredim sebi pravac kao pomoću signalnih vatri’’. Hegel je celog života slavio dan kada je pala Bastilja. Sloboda je ostala glavna preokupacija Hegelovog mišljenja. Pošto je 1793 godine diplomirao, Hegel je počeo da radi kao kućni učitelj u domu Karla Frodriha Štajgeram Fon Čuga, aristokrate iz Berna. Hegel kao kućni učitelj se osećao izolovanim i povremeno je patio od duboke depresije.

Kada je u pitanju odnos crkve i države Hegel je smatrao da ljudsko biće ne sme biti rascepljeno na političko religiozno biće. Crkva i država se ne mogu razdvajati. Prema Hegelu Isus kaže: ’’Onako kako bi opšti zakon za ljude hteo, i da za tebe ujedno važi, prema toj maksimi delaj’’. 1807 godine rođen je Hegelov vanbračni sin Ludvig. 1811 godine u svojoj 41 godini Hegel se oženio sa Mari Fon Taker. Ona je bila iz ugledne nirnberške porodice upola mlađa od njega. 1812 godine dobio je devojčicu koja je ubrzo umrla. Ali, posle nje su imali još dva sina.

Saznanje za Hegela je nešto što činite. Ona je čin, ali i prisustvo duha. Apsolutno znanje, kao najviši oblik znanja, je u formi potpune samosvesti i vlasti duha nad sobom dostupan jedino u krajnjoj tački misaonog procesa.

Za Hegela filozofija istorije je sloboda. Delo ’’Nauka logike’’ odmah je Hegelu donelo priznanje. Dobio je tri ponude sa katedri za filozofiju u Berlinu, ali prekasno jer je već prihvatio mesto profesora u Hajdelbergu. Hegelova enciklopedija je podeljena na tri dela:

Logika
Filozofija prirode
Filozofija duha
Hegelov politički razvoj često je bio pogrešno tumačen. Hegel je započeo kao radikal koji želi da novu i revitalizovanu religiju upotrebi za prevazilaženje krize u javnom i političkom životu. Hegel je uporno tvrdio da uloga filozofije ne podrazumeva davanje vladarima ili bilo kome drugom. Uputstvo o tome šta je njena uloga ograničava se na pokazivanje onoga što je razumno u svakom pojedinačnom slučaju.

To be continued...

Karl Marks

Karl Marks

U prikazivanju filozofije Karla Marksa (Nemačka, 1818-1883) poći ćemo od karakteristike koja će pratiti uglavnom sve savremene filozofije, a to je otvoreno odustajanje od tumačenja stvarnosti koje uključuje nadzemaljske i metafizičke entitete (kao što su Duh, Bog ili Ideje). Kada objašnjava istoriju, Marks se poziva na činjenice istorije ili ekonomije, a ne na razvoj Duha kao što je to činio Hegel. Ipak, Hegel nije samo predmet Marksove kritike, već istovremeno i onaj koga Marks veoma ceni. Marks je smatrao da je Hegel pokrenuo raspravu o istorijskim zakonima i slagao se sa njim da u istoriji postoji neko pravilo i da se ona "kreće" kroz protivrečnosti, jedino se od njega razlikovao po odgovoru na pitanje šta je izvor tih protivrečnosti.

Marks je, dakle, kao dete nemetafizičkog i materijalističkog doba preokrenuo naglavce Hegelovu dijalektiku istorije. Po njemu, istoriju pokreće borba koja nastaje zbog načina "proizvodnje života", odnosno, zbog ekonomskih interesa subjekata društva. U ovoj borbi učestvuje i "društvena svest" - filozofija, religija, pravo - ali ona zavisi od položaja u ovoj borbi i najčešće izražava interese vladajuće klase jednog doba.

Kako se kroz istoriju uslovi proizvodnje života menjaju, stariji poredak ne može više da odgovori potrebama društva i njega nužno smenjuje novi način organizacije društva. Tako je Marks smatrao da će kapitalističko društvo nužno biti zamenjeno socijalističkim društvom, po istom pravilu po kome je kapitalističko društvo smenilo feudalno. Glavnina Marksovih spisa odnosi se na kritiku kapitalizma i mogućnost suštinski drugačijeg socijalističkog društva. On je smatrao da je profit koji kapitalista ili rentijer uzima nezaslužen, jer vrednost stvara samo rad (još tačnije, vreme utrošeno na rad), tako da kapitalista nema prava na nesrazmerno prisvajanje profita. Društvu je potrebna preraspodela bogatstva u skladu sa tim.

U novom društvu odlučujuću ulogu treba da ima nova klasa - radnici. Ona ima zadatak ne samo da promeni način raspodele rezultata rada, nego i sav društveni sistem. Ona bi trebalo da je sposobna da reši sve društvene probleme. Marks izdvaja problem otuđenog rada, rada na traci, koji više ne ispunjava čoveka - i problem ideologije, pristrasnog mišljenja koje se rukovodi interesima, a ne istinom.

Međutim, zbog odnosa u kapitalističkom društvu, promenu poretka je moguće izvršiti samo revolucijom, dakle, nasilnim putem, a poredak je moguće učvrstiti samo kasnijom diktaturom proletarijata.

Sve ove ideje bile su predmet kritika i korekcija i u okviru marksizma (filozofskog pravca koji je okupljao filozofe koji su sledili bar osnovne Marksove ideje), i van njega.

Marksova kritika kapitalizma, iako razložna u pogledu prava radnika i uslova rada, bila je utemeljena na problematičnoj teoriji o stvaranju bogatstva, dok su revolucija i diktatura bile sporne same po sebi ili po svojim posledicama. U državama koje su bile ustrojene prema osnovnim Marksovim idejama odigrao se brz razvoj ka totalitarizmu u kome je Marksovo učenje (ili neko od tumačenja njegovog dela) proglašeno za dogmu o kojoj se ne sme, ili je vrlo rizično raspravljati.

Na Zapadu, marksisti su imali veću slobodu tumačenja i kritike samog Marksa, tako da su njegove ideje o revoluciji i diktaturi postepeno odbacivane u korist reformi i demokratskog razvoja ka socijalizmu. Socijalizam je sve manje shvatan kao društvo u kome ne postoji privatno vlasništvo nad sredstvima za proizvodnju, a sve više kao društvo u kome su radnička prava i društvena solidarnost maksimalno izraženi.

To be continued....

Gaj Julije Cezar

Gaj Julije Cezar, prema opštem mišljenju najveća ličnost u istoriji rimskoga naroda, i jedan od najgenijalnijih ljudi što ih je dao ljudski rod, potiče od plemena Julijevaca, koje, opet prema rimskoj tradiciji, vodi porijeklo od Jula, sina trojanskoga junaka Eneje. Kako je Eneja bio sin Anhiza i boginje Venere, to je kod Rimljana bila i ukorijenjena tradicija da u krvi roda Julijeva, pa prema tome i u krvi Cezarevoj, ima neke božanske primjese.

Takva okolnost i tradicija je i rukovodila najvećeg rimskog epskog pjesnika Vergilija da pišući Eneidu, i uzdižući do zvijezda svoga savremenika cara Augusta, indirektno ukaže i na njegova prethodnika Cezara, koji je utro puteve Rimskoj imperiji. Nekoliko godina docnije, i drugi velikirimski pjesnik Ovidije počeo je svoje poznato djelo Metamorfoze stvaranjem svijeta, odnosno haosom, a završio pretvaranjem Julija Cezara u zvijezdu te je na taj način carsku kuću uzdigao do nebesa.

Cezar je rođen u Rimu godine 101, a prema nekim verzijama 100. god. stare ere. U 16. godini izgubio je oca Julija Cezara. Prvo vaspitanje je stekao kod svoje umne i obrazovane majke Aurelije, a zatim kod retora Marka Antonija.

Politikom se počeo baviti veoma rano. Kako mu je vođa narodne stranke Marije bio tetak, a Cezar je pored toga bio prvi put oženjen Kornelijom, kćerkom narodnog prvaka Lucija Kornelija Cine, to se i Cezar prikloni narodnoj stranci i na taj način dođe u sukob sa vođom optimata Lucijem Kornelijem Sulom pa pobježe iz Rima. Sula ra je, doduše, docnije, na zauzimanje prijatelja, pomilovao. Ali on je već tada uočio sve Cezareve političke kvalitete i ambicije pa je pred istim prijateljima govorio da se u Cezaru krije više Marija.

Bojeći se ipak Suline osvete Cezar krenu u Malu Aziju i tu se pokaza kao odličan vojnik. Prilikom opsade grada Mitilene on dobi i prvo odlikovanje — Građanski vijenac — (Corona civica).
Da bi se usavršio u govorništvu, Cezar krene godine 76. na ostrvo Rod kod tada čuvenog učitelja govorništva Apolonija Molona iz Alabande i tu se zadrža godinu dana. Tom prilikom zarobe ga gusari, kojima je u šali prijetio da će ih jednoga dana prikovati na krst. To je docnije, pošto je platio veliki otkup i bio oslobođen, uistinu i učinio.
Poslije povratka u Rim Cezareva je politička karijera naglo rasla. Najprije je izabran za vojnog tribuna, da bi već godine 68. postao kvestor, a 65. edil. Tada je, dijeleći besplatnu hranu i priređujući sjajne igre, stekao kod naroda velike simpatije. Zbog toga se bio toliko zadužio da je često govorio kako bi mu trebalo više hiljada sestercija pa da nema ništa.

Godine 63. postao je pontifeks maksimus, 62. bio je pretor, a 61. nalazio se u svojstvu propretora u Onostranoj provinciji Španiji gdje je vodio borbu sa Keltiberima i Luzitanima i pobijedio ih. Tada je stekao i naziv — imperator.

On je godine 60. sa Pompejem i Krasom sklopio trojni savez, takozvani Prvi triumvirat, a već slijedeće 59. god. Cezar je postao konzul. Kolega u konzulatu mu je bio Marko Kalpurnije Bibul. Tada je izdao i nekoliko značajnih zakona.

Po završenom konzulatu Cezar je dobio mandat da kao prokonzul krene u Cisalgošsku Galiju i Ilirik, a naskoro zatim i u Transalpinsku Galiju. Tu se osvajajući Galiju, za račun rimskoga naroda, zadržao više od osam godina.

Kada je senat, zajedno sa Pompejem, bojeći se Cezareve velike popularnosti, pokušao da mu oduzme komandu i naredio da raspusti vojsku i da se vrati u Rim, Cezar otvoreno krenu protiv senata i Pompeja i tako dođe do građanskog rata. Prešavši rijeku Rubikon, on brzo sredi i prilike u Italiji, a zatim pređe u Španiju, gdje svlada Pompejevu vojsku. Zatim se prebaci na Balkan i u odlučnoj bici kod Farsala, godine 48, ponovo pobijedi Pompeja.

Vrativši se u Rim Cezar bude imenovan 46. godine za diktatora. Ta čast mu je kasnije bila dodijeljena na neograničeno vrijeme. Kako se međutim u Rimu nalazio i veliki broj pristalica republikanske stranke, kojima se Cezareva diktatura nije dopadala, skovana je zavjera i on je ubijen 15. marta 44. godine. Među ubicama su bili i njegovi dobri prijatelji Decim Junije Brut i Gaj Kas

Sarl Bodler

Sarl Bodler je bio pjesnik, kriticar, esejist i esteticar, preteca je mnogih pjesnickih strujanja u Evropi na prelazu iz XIX u XX vijek. U svojim knjizevnoteorijskim radovima on je pisao da realisticki postupak nije adekvatan samoj prirodi umjetnickog stvaranja. Realist zeli da stvari predstavi onakve kakve bi trebale da budu, a Bodler smatra da umjetnik treba zivot i pojave oko sebe da osvjetlava svojim duhom, da u njima otkriva duboko skrivenu zakonitost i tako da dovrsi prirodu, da je dogradi. I u beskrajno razlicitim stvarima postoje analogije ,koje treba umjetnik da otkrije i poveze u sliku svijeta. Bodler je protivnik i utilitarizma i larpulartizma. Govorio je da je "najsmjesnija stvar vidjeti cilj poezije u sirenju prosvjete u narodu", ali nije poricao duboku vezu izme|u poezije i covjeka."Necu da kazem da poezija ne oplemljenjuje naravi"-pisao je Bodler-"...ja kazem : pjesnik je umanjio poetsku snagu ako je isao na moralni cilj,jer poezija ne moze da izjednaci sa moralom i naukom." Osim poezije , pisao je i prozu i kritiku.Zbirka -Spin Pariza(1869) otvara vrata novoj vrsti proze :to su impresionisticke crtice , koje su -kao nacin pisanja , prihvacene u Evropi krajem XIX vijeka.

Otac mu je rano umro,a sa majkom i ocuhom je cesto dolazio u sukob. Godine 1841. roditelji ga salju na put oko Afrike,do Indije, u skolu zivota. Ustedjevinu -nasljedje od oca, brzo je potrosio, pa je zivio od pisanja i objavljivanja. Ali njegova nova poezija, sokantna i nova po motivima i slikama tesko je nalazila izdavaca. Vise puta je uzaludno pokusavao da objavi prvu i jedinu zbirku svojih pjesama. Uspio je napokon 1857. da izda -Cvijece zla,ali i protiv njega i protiv izdavaca poveden je sudski proces, kaznjeni su i zbirka je osakacena za sest pjesama. Bodler je najvise napadan kao pjesnik a ne kao teoreticar.On je najvise pjevao o poroku i to maestralno izrazio u svojoj zbirci - Cvijece zla ( 1857 ), u kojoj je ostvario sintezu razlicitih knjizevnih smjerova svoga vremena , ali i mnogo vise od toga :oznacio je pocetak i utemeljenje novog poimanja poezije.Ovdje je pjevao o iskusenjima sto ih je nudio nocni Pariz,pa ga je konzervativna kritika zigosala kao bludnika i razvratnika koji siri nemoral. Posjecna kritika pod uticajem javnosti , Bodlerovu poeziju je proglasila satanskom. I Bodler , umjesto ocekivane slave , dozivio je sudski proces na kome se sudilo djelu "zbog povrede javnog morala".Pogodjen takvim odnosom Francuza prema njegovom djelu i poeziji, napustio je Pariz i otisao u Brisel.Nije dugo zivio:u cetrdesetoj godini zivota dobio je izliv krvi u mozak, zivio jos nekoliko mjeseci potpunog pomracenja uma i u teskim mukama umro u Parizu 1867.godine.

Sredisnji motiv Bodlerove lirike je romanticarska suprotnost izmedju ideala i stvarnosti. Vec naslov zbirke - Cvijece zla-govori puno o nacinu Bodlerovog spajanja suprotnosti . On u svoju poeziju ne utkiva sentimentalnost,cak bi se moglo reci da je lisena svega lirskog, mekog, njeznog i plemenitog. To je poezija prihvatanja zivota sa svim njegovim teskocama i rugobama zajedno. Ali Bodler je veliki i moderan pjesnik po tome sto svakoj vrijednosti prilazi iz nove licne perspektive;on u svemu trazi i vidi zivot, a zivot vidi kao spoj satanskog i bozanskog, uzvisenog, duhovnog, ali i banalnog i crvotocnog. Njegova pjesma Albatros, nastala je jos 1841. za vrijeme pjesnikovog putovanja u Indiju, na{la bi podsticaj i u njemackoj i u engleskoj knjizevnosti. U ovim knji`evnostima ptica albatros je imala vrijednost simbola neshvacene i ismijane velicine, a Bodler joj je dao sasvim novo znacenje:u palom albatrosu,razlici izme|u onog prije,kad je bio"car azura",i sad kad je bijedan i jadan , on docarava prolaznost i promjenjivost sudbine posljednjom strofom cjelokupnu simboliku vezuje za sudbinu pjesnika , koji se "carem" osjeca u visinama, ali "na tlo prognan, gdje ga svijet sa porugom gura, od divovskih krila ne moze da hoda". Ono sto mu je u njegovom svijetu, u visinama, fantasticno orudje koje ga cini carem.

Pol Verlen

 Pripadao je Bodlerovom krugu simbolista ali ne sav i ne do kraja. Kad je 1886. godine objavljen manifest simbolizma, Verlen je vec bio zasao u jezik i raspolozenja impresionizma. Verlen nije nadmasio Bodlera, nije ga cak ni dostigao, ali je on nagovjestio nova pjesnicka raspolozenja koja ce se iskristalisati kao impresionizam, sto se primjecuje i u njegovoj pjesmi "Mjesecina". Poznavaoci licnosti Verlena kazu da je Verlen bio covjek u stalnim ljudskim i pjesnickim padovima i uzletima, covjek bez moralne cvrstine i reda u stvaranju, labilna licnost, razmenjen, neumeren i ekscentrican. U zivotu je trazio blato i sa uzivanjem gacao po njemu,a onda se pokajnicki vracao iz grijeha u svetost i cistotu, da bi poslije izvjesnog  vremena sve pocelo iz pocetka. U njegovoj poeziji moze se pratiti preobrazavanje poezije u pravcu dekadence i simbolizma. Njegova lirika znacajna je za razvoj slobodnog, muzicki bogatog stiha, posebno u zbirci "Romanse bez rijeci" (1874). Prvi stih njegove pjesme Umijece pjevanja  glasi:"Muzika prije svega".


Pjesma Pola Verlena u originalu na francuskom jeziku:

       Green

Voici des fruits, des fleurs, des feuilles et des branches
Et puis voici mon coeur, qui ne bat que pour vous,
Ne le déchirez pas avec vos deux mains blanches,
Et qu'à vos yeux si beaux l'humble présent soit doux.

J'arrive tout couvert encore de rosée
Que le vent du matin vient glacer à mon front.
Souffrez que ma fatique, à vos pieds reposée,
Réve des chers instants qui la délasseront.

Sur votre jeune sein laissez rouler ma tête
Toute sonore encor de vos derniers baisers;
Laissez-la s'apaiser de la bonne tempête,
Et qure je dorme un peu puisque vous reposez.

Stefan Malarme

Stefan Malarme je takodje tragao za novom poezijom i duhovni je otac niza avangardnih pravaca u poeziji XIX vijeka. Za razliku od Remboa, koji je tragao za dubljom podsvjesnom i artisticki napor da dosegne ideje koje se slute iza stvarno-sti. "Slikati ne stvar, nego ucinak sto ga ona proizvodi", to je jedan od njegovih opstih principa. On nastoji da zamraci smisao, citalac tek sluti i domislja znacenje pjesme, koja lici na vracanje. Malarme je pisao uglavnom duze pjesnicke tvorevine, poeme- ( Popodne jednog fauna ) i sonete, od kojih je najpoznatiji Sonet o labudu koji pocinje stihom: "zar ovaj neduzni, zivi i prekrasni dan", a govori o"poletima uzaludnim" i "labudu nekadasnjosti".

To je himna uzaludnosti i otmenoj ljepoti privida. Tek 4 godine prije pjesnikove smrti izasao je prvi izbor njegovih pjesama i proze, - Stihovi i proza(1895).Ovaj skromni profesor engleske knjizevnosti radio je dugo, tiho i uporno, kasno je stekao priznanje, ali se i danas smatra vaznim u razvoju moderne evropske poezije.

"Negdasnji se Labud sjeca,ali kasno: divan je, no zaludu slobodu on htjede, jer ovo nije kraj gdje da provede vek , kad mraz jalov sinu camom strasno."


Naslovi djela u originalu:


HÉRODIADE, 1869 - HERODIAS

L'APRÉS-MIDI D'UN FAUNE, 1876 - THE AFTERNOON OF THE FAUN - inspired Claude Debussy to compose his Prélude à l'aprés-midi d'un faune (1894); choreographed and danced by Nijinsky for Diaghilev's Russian Ballet in 1912

PROSA, 1880

POÉSIES, 1887

ALBUM DE VERS ET DE PROSE, 1887

ALBUM DE VERS ET PROSE, 1891

PAGES, 1891

LA MUSIQUE ET LES LETTRES, 1891

VERS ET PROSE, 1893

DIVAGATIONS, 1897

UN COUP DE DÉS JAMAIS N'ABOLIRA LE HASARD, 1897

POÉSIES, 1899

MADRIGAUX, 1920

VERS DE CIRCONSTANCE, 1920

CONTES INDIENS, 1927

POÉSIES COMPLETES, 1928

ŒUVRES COMPLÉTES, 1951

PROPOS SUR LA POÉSIE, 1953

LETTRES, 1959

LES 'GOSSIPS', 1962

POUR UNTOMBEAU D'ANATOLE, 1962

CORRESPONDANCE 1862-71, 1959-71

Zanimljive stavke o Arturu Rembou

LEGENDA

Prva legenda vezana je za njegovo rodjenje. Ljekar primecuje da je prilikom rodjenja djete imalo razgolacene oci, a kad je bolnicarka koja je trebalo da ga povije spustila na pod, vidjeli su sa zaprepascenjem kako djete smijeseci se silazi sa jastuka i puze ka izlaznim vratima, legenda malo vjerovatna ali veom karakteristicna za pjesnika koji ce prije 11-te godine pobjeci od kuce.


Rembo ima 13 godina, akademski konkurs izmedju vise skola tema: Numitski kralj Jugurta.Malisani se gledaju, grizu nokte ali niko ne pise. Ulazi direktor i prilazi Remboou i njegova je sveska bez ijednog latinskog stiha:"Sta ni vi"-upita direktor, "Gladan sam!"-odgovara Rembo. Direktor naredjuje da se Rembou donese dorucak i kad se dobro zalozio uz glasan smijeh ostalih ucenika zadatak je bio gotov za petnaest minuta. Rembo je spasio ugled skole i dobio prvu nagradu.

 Rembo ima 14 godina. Njegova majka bila je okrutna, svojeglava i nije imala razumevanja za njegove zelje. Rembo zeli da ima klavir, majka se suprotstavlja jer ne zeli da zadovolji njegovu prevrtljivu cud! Iako nemocan sin se sveti majci. Kad je ostao sam u kuci stao je sjeci sto u trpezariji dok mu nije dao oblik klavira. Kada je majka dosla,rekao je:"Ako mi ne iznajmis kalvir pripazi ostali namestaj!"

"UKLETI PJESNIK"

Godina 1871. smatra se najvecom prekretnicom u njegovom zivotu. Tad je upoznao Pola Verlena. Verlen ostavlja porodicu da bi ostatak zivota proveo sa svojim duhovnim ocem.Dvojica boema zivot provodi po Pariskim kafanama,tu uzivajuci velike kolicine alkohola. Rembo je postao bogat za  jedno dugo poremecenje cula,i koristeci se simbolima patnje,ludila i ljubavi pisao svoju poeziju.Pariz je tada uzdrmala prica o vezi Remboa i Verlena,sto je bilo jos gnusnije jer je Verlen bio 30 god stariji od Remboa.Prava istina o tome nikada nije saznana.

Prije svoga odlaska iz Pariza Rembo je ostavio Verlena i spalio vecinu stvari koje je napisao.Srecom njegov najbolji prijatelj spasio je vecinu njegovih pjesama.Tako su sacuvana jedna od najcarobnijih pjesama ikada napisanih,pjesnika sa djonovima od vijetra Artura Remboa.

Artur Rembo/ Arthur Rimbaud

Artur Rembo

-Jedan od “ukletih pesnika”…
-rodjen je u Francuskoj provinciji, 1854-1891
-celokupno Remboovo cesnicko delo, nastalo je izmedju 1870-1873. – 3 godine
-njegovo stvaralastvo, povezano je sa Polom Verlenom, upoznali su se u Parizu; tragovi te veze nalaze se u knjizi “Poetike proze”, a “Iluminacije” zbirka pesnickih fragmenata u prozi.
radio je I kao trgovac u Somaliji I Etiopiji; umire u Francuskoj

Artur Rembo je preteca simbolizma i nadrealizma, inace je kao licnost najparadoksalniji fenomen u istoriji umjetnosti. Pred njegovom pojavom i nauka je ostala zbunjena. Jedni su ga proglasavali bogomdanim vizionarom, drugi katolickim mistikom, treci samo nezrelim buntovnikom, a cetvrti zanimljivim klinickim slucajem, peti pjesnickim genijem. Propjevao je u ranim gimnazijskim godinama i to vrlo zrelim pjesmama. Sa 16 godina napisao je svoju najpoznatiju pjesmu - Pijani brod, u kojoj se indentifikovao sa napustenim brodom koji tone u najbajkovitijem mogucem okeanu. U 17. godini vec je uzivao glas jednog od najvecih francuskih pjesnika. Rembo je povjerovao da kao umjetnik moze da stvori takav svijet umjetnosti koji ce proizvesti "totalnu obnovu", ako ne drustva,onda bar umjetnika. Ali kada je ustanovio da se taj njegov eksperiment izjalovio, raskrstio je s pisanjem;



 Na poziv Pola Verlena, tada najistaknutijeg pesnika u Parizu, 1871. godine Rembo
ulazi u pariski pesnički krug, ali bez ikakvih literarnih ambicija u profesionalnom smislu.
Njegov raspusni život sa Verlenom, otrgnutim od žene i porodice, zavšava se dramatično.
Verlen je pucao u Remboa i lakše ga je ranio kada je ovaj rešio da ga napusti i tom prilikom
završio u zatvoru. Rembo se vraća u roditeljsku kuću uz gorko osećanje poraza. Piše knjigu
pesama u prozi Boravak u paklu (1873), svoju duhovnu biografiju, neku vstu izveštaja o
proživljenoj krizi i neuspehu, otrežnjenju. Njegov budući skitnički život proteći će u znaku
potpune duhovne usamljenosti, a njegovi poetski zapisi koje će beležiti pre nego što kao
pesnik konačno ne zaćuti biće prvi poetski tekstovi u istoriji poezije bez namere da se njima
ostvari bilo kakva komunikacija. Prozne pesme Iluminacije (1874) nastaju na granici tišine i
smatraju se vrhuncem Remboovog poetskog dela, najsnažnijim izvorom onoga što danas
zovemo modernim poetskim izrazom. Sa dvadeset jednom godinom prestaje da piše i
nastavlja život kao skitničar, trgovac, krijumčar oružja i istraživač egzotičnih krajeva. Iz
Afrike se vraća u Francusku 1891. zbog tumora na nozi. Umire u 37. godini posle amputacije
noge.

Boravak u paklu


Nekada, ako se dobro sećam, moj život bio je gozba na kojoj su se otvarala sva srca, na kojoj su sva vina tekla.
Jedne večeri posadio sam Lepotu na kolena.
- I našao sam da je gorka. – I izružio sam je.
Naoružao sam se protiv pravde.
Utekao sam.O veštice, o bedo, o mržnjo, vama je moje blago bilo
povereno!
Tako sam postigao da iz mog duha iščili svaka ljudska nada. Kao divlja zver podmuklo sam skakao na svaku radost, da je zadavim.
Zvao sam dželate da bih, ginući, grizao kundake njihovih pušaka. Prizivao sam pošasti da me uguše u pesku, u krvi. Nesreća je bila moj bog. Bio sam opružen u blatu. Sušio sam se na vazduhu zločina. I dobro sam izigrao ludost.
A proleće mi je donelo užasan smeh idiota.
Naposletku, kada sam gotovo zakovrnuo, dokonah da opet nađem ključ nekadašnje svečanosti koja bi mi možda vratila apetit.
Taj ključ je milosrđe. – Ovo nadahnuće dokazuje da sam sanjao !
I dalje ćeš biti hijena itd ... uzvikuje zloduh koji me počastio tako ljupkim tlapnjama.
Umri sa svim svojim apetitima, sa svojim sebičnjaštvom i sa svim smrtnim gresima.
Ah ! dogustilo mi je: - Ali, dragi Sotono, preklinjem vas, ne razdražujte toliko zenicu ! Očekujući neke male zadocnele podlosti, vama, koji kod pisca volite odsutnost svake sklonosti za opisivanje ili poučavanje, otkidam iz svoje beležnice prokletog ovih nekoliko ružnih listića.

Anthropology II

Sociocultural Anthropology

Sociocultural anthropologists examine social patterns and practices across cultures, with a special interest in how people live in particular places and how they organize, govern, and create meaning. A hallmark of sociocultural anthropology is its concern with similarities and differences, both within and among societies, and its attention to race, sexuality, class, gender, and nationality. Research in sociocultural anthropology is distinguished by its emphasis on participant observation, which involves placing oneself in the research context for extended periods of time to gain a first-hand sense of how local knowledge is put to work in grappling with practical problems of everyday life and with basic philosophical problems of knowledge, truth, power, and justice. Topics of concern to sociocultural anthropologists include such areas as health, work, ecology and environment, education, agriculture and development, and social change.

Biological (or Physical) Anthropology

Biological anthropologists seek to understand how humans adapt to diverse environments, how biological and cultural processes work together to shape growth, development and behavior, and what causes disease and early death. In addition, they are interested in human biological origins, evolution and variation. They give primary attention to investigating questions having to do with evolutionary theory, our place in nature, adaptation and human biological variation. To understand these processes, biological anthropologists study other primates (primatology), the fossil record (paleoanthropology), prehistoric people (bioarchaeology), and the biology (e.g., health, cognition, hormones, growth and development) and genetics of living populations.
Archaeology
Archaeologists study past peoples and cultures, from the deepest prehistory to the recent past, through the analysis of material remains, ranging from artifacts and evidence of past environments to architecture and landscapes. Material evidence, such as pottery, stone tools, animal bone, and remains of structures, is examined within the context of theoretical paradigms, to address such topics as the formation of social groupings, ideologies, subsistence patterns, and interaction with the environment. Like other areas of anthropology, archaeology is a comparative discipline; it assumes basic human continuities over time and place, but also recognizes that every society is the product of its own particular history and that within every society there are commonalities as well as variation.

Linguistic Anthropology

Linguistic anthropology is the comparative study of ways in which language reflects and influences social life. It explores the many ways in which language practices define patterns of communication, formulate categories of social identity and group membership, organize large-scale cultural beliefs and ideologies, and, in conjunction with other forms of meaning-making, equip people with common cultural representations of their natural and social worlds. Linguistic anthropology shares with anthropology in general a concern to understand power, inequality, and social change, particularly as these are constructed and represented through language and discourse.

Anthropology/ Antropologija

- To je najopstija nauka o ljudskom rodu na celoj nasoj planeti kroz citavo vreme. Ona je spoj dva ljudska aspekta: bioloskog i kulturnog.
Ona pripada filozofiji, drustvenim i humanistickim naukama ( ono sto me najvise zanima).
Imamo cetiri najbitnije:
..:: Fizicka antropologija ::..
..:: Kulturna antropologija ::..
..:: Arheologija ::..
..:: Lingvisticka antropologija ::.. (<3)

Eh toliko o tome na Srpskom jeziku.

The term "anthropology" is from the Greek anthrōpos, "man", understood to mean humankind or humanity, and -logia, "study"

*Cultural Anthropology*

- is also called socio- cultural anthropology or social anthropology.
- it's based mainly on ethnography.
- in some European countries, all cultural anthropology is known as ethnology ( a term coined and defined by Adam F. Kollár in 1783)
- The study of kindship and social organization is a central focus of cultural anthropology. Cultural anthropology also covers economic and political, law and conflict resolution, material culture, technology, religion, myth, symbols, sports, music, food, festivals, language.

Note: I've got much more of Anthropology but i think that this is enough.. some basic things.

To be continued...

Kanji

In parallel to the Hiragana and Katakana writing systems, Kanji is the third writing system of the Japanese language and is by far the most complicated. The word "Kanji" literally means "Chinese character", simply because Japanese people started using the Chinese writing system many centuries ago.

Here are a few examples of Kanji:

Kanji Meaning 友 friendship 山 mountain 梨 pear

Kanji are ideograms. This means that beyond a simple audio and graphic representation, they each convey one or more meanings. The Roman alphabet by itself has no meaning unless you use it to create words, whereas in Japanese, each Kanji always has its own meaning.

It is also important to notice that Kanji cannot be used without Hiragana and Katakana in a sentence. When learning the language you will see that the verb forms are always written in Hiragana, and most foreign words are written in Katakana. And quite often, the name of cities that are generally written in Kanji will also be shown in Hiragana on flyers, billboards, etc. The 3 writing systems are used in parallel in written Japanese, and the choice of using one instead of the other for a word is set by usage conventions or for stylistic reasons.

In fact, the more Kanji you know, the easier it gets. Why? Because Kanji are composed of one graphical element or more that will also be used in other Kanji. There are thousands of Kanji, but there are only 214 elements that compose them. With these 214 elements we are able to draw every Kanji.

The following example shows how the Kanji for « bark » is constructed from two elements that belong to the list of 214 radicals.

mouth +dog =to bark ---> 口 +犬= 吠

Among the elements that compose a Kanji character, one is more important than the others. This is called the radical. It is that part that often carries the main meaning of the character. Knowing that radical often makes it easier to memorize a Kanji.

雪 This character means SNOW and its radical is 雨 which means RAIN

Reading Kanji Although Kanji originated from China, the way you read Japanese Kanji and Chinese Kanji is different since there are different ways to pronounce a Japanese Kanji. It is the word in which the Kanji is included and the context in which it is used that indicates the correct way to read each Kanji. It is complicated: that’s why it is more interesting to learn Kanji when found in a word instead of learning Kanji on their own. In Japanese, there are two main types of reading for Kanji: the ON reading, which is the Chinese pronunciation, and the KUN reading, which is the Japanese pronunciation. You will need to know when to use one or the other. Once again, if you learn the Kanji when you encounter them within a word, you will not have to worry about that. It is undoubtedly more efficient to know a lot of words without knowing each and every pronunciation for the kanji used in it, rather than mastering all the possible ways to read a Kanji character without knowing a word that uses it. Writing Kanji You cannot simply write Kanji any way you want. Fortunately, respecting the stroke order is not that hard since there are rules on that matter, and these rules really make the learning process easier. Furthermore, the rules concerning the strokes will be well assimilated once you have learned a hundred Kanji or so, and they become almost natural. Ultimately, that constraint is not really a constraint and greatly helps to memorize the Kanji. In fact, writing a character the same way every time rather than drawing Kanji on the spur of the moment will let you quickly acquire automatic reflexes when it comes to writing Kanji In addition, these rules help define the count of strokes used in writing a character. In most dictionaries a character can be found according to the number of strokes used to write it, so being able to count the number of strokes is important, even if it's only for the sake of looking up a Kanji character in a dictionary. By mastering the 214 radicals, you will know the number of strokes used in a Kanji very easily. But, if you do not master the radicals, practice with writing Kanji and experience will let you acquire this skill quickly too.

Katakana (Japanese second leter of three)

Japanese Katakana

Origin

The katakana syllabary was derived from abbreviated Chinese characters used by Buddhist monks to indicate the correct pronunciations of Chinese texts in the 9th century. At first there were many different symbols to represent one syllable of spoken Japanese, but over the years the system was streamlined. By the 14th century, there was a more or less one-to-one correspondence between spoken and written syllables.

The word katakana "part (of kanji) syllabic script". The "part" refers to the fact that katakana characters represent parts of kanji.

Characteristics and usage of katakana

The katakana syllabary consists of 48 syllables and was originally considered "men's writing". Since the 20th century, katakana have been used mainly to write non-Chinese loan words, onomatopoeic words, foreign names, in telegrams and for emphasis (the equivalent of bold, italic or upper case text in English). Before the 20th century all foreign loanwords were written with kanji.

Katakana are also used to write Ainu, a language spoken on the northern Japanese island of Hokkaido.

Katakana and the kanji from which they developed

In each column the rōmaji appears on the left, the katakana symbols in the middle and the kanji from which the symbols were derived on the right.

The symbols for 'wi' and 'we' were made obsolete by the Japanese Minsitry of Education in 1946 as part of its language reforms.

Katakana syllabary (片仮名 / カタカナ)

The symbols on the right are the basic katakana syllabary in the order they appear in dictionaries and indices (reading from left to right and top to bottom). Additional sounds (the symbols on the right) are represented by diacritics and combinations of symbols.

Long vowels

Pronunciation

Hirangana (Japanese language, first of three letters)

Japanese Hiragana

Hiragana syllables developed from Chinese characters, as shown below:

Hiragana were originally called onnade or 'women's hand' as were used mainly by women - men wrote in kanji and katakana. By the 10th century, hiragana were used by everybody. The word hiragana means "oridinary syllabic script". The present orthography of hiragana was codified by the Japanese government in 1946.

Hirgana syllabary (平仮名 / ひらがな)

The symbols on the right are the basic hiragana syllabary in the order they appear in dictionaries and indices (reading from left to right and top to bottom). Additional sounds (the symbols on the right) are represented by diacritics and combinations of symbols.

Long vowels

Characteristics and usage of hiragana

The hiragana syllabary consists of 48 syllables and is mainly used to write word endings, known as okurigana in Japanese. Hiragana are also widely used in materials for children, textbooks, animation and comic books, to write Japanese words which are not normally written with kanji, such as adverbs and some nouns and adjectives, or for words whose kanji are obscure or obselete.

Hiragana are also sometimes written above or along side kanji to indicate pronunciation, especially if the pronunication is obscure or non-standard. Hiragana used in this way are known as furigana or ruby. In horizontal texts, the furigana appear above the kanji and in vertical texts, the furigana appear on the right of the kanji. In newspapers it is a legal requirement for furigana to be attached to kanji which are not included in the official list of the 1,945 most frequently-used kanji. Newspapers in fact rarely use kanji not included in this list.

Caracteres hiragana

あ  a	い  i	う  u	え  e	お  o	ゃ  ya	ゅ  yu	ょ  yo
か ka	き ki	く ku	け ke	こ ko	きゃ kya	きゅ kyu	きょ kyo
さ sa	し shi	す su	せ se	そ so	しゃ sha	しゅ shu	しょ sho
た ta	ち chi	つ tsu	て te	と to	ちゃ cha	ちゅ chu	ちょ cho
な na	に ni	ぬ nu	ね ne	の no	にゃ nya	にゅ nyu	にょ nyo
は ha	ひ hi	ふ fu	へ he	ほ ho	ひゃ hya	ひゅ hyu	ひょ hyo
ま ma	み mi	む mu	め me	も mo	みゃ mya	みゅ myu	みょ myo
や ya		ゆ yu		よ yo
ら ra	り ri	る ru	れ re	ろ ro	りゃ rya	りゅ ryu	りょ ryo
わ wa	ゐ wi		ゑ we	を wo	ゐゃ wya	ゐゅ wyu	ゐょ wyo
				ん n
が ga	ぎ gi	ぐ gu	げ ge	ご go	ぎゃ gya	ぎゅ gyu	ぎょ gyo
ざ za	じ ji	ず zu	ぜ ze	ぞ zo	じゃ ja	じゅ ju	じょ jo
だ da	ぢ ji	づ zu	で de	ど do	ぢゃ ja	ぢゅ ju	ぢょ jo
ば ba	び bi	ぶ bu	べ be	ぼ bo	びゃ bya	びゅ byu	びょ byo
ぱ pa	ぴ pi	ぷ pu	ぺ pe	ぽ po	ぴゃ pya	ぴゅ pyu	ぴょ pyo